MẪU MỰC CỦA TÌNH YÊU THƯƠNG TRONG GIA ĐÌNH

Details
Category: 3. Sống & Chia Sẻ Lời Chúa

Trong ánh sáng của Mùa Giáng Sinh, chúng ta được mời gọi chiêm ngắm Thánh Gia Thất như một mẫu mực hoàn hảo cho mọi gia đình Kitô hữu. Các bài đọc Kinh Thánh hôm nay mang đến cho chúng ta những bài học sâu sắc về các nhân đức của Thánh Gia. Thánh Gioan Phaolô II nói: “Hôm nay, trong không khí hân hoan của Giáng Sinh, với lòng kinh ngạc mới mẻ, Giáo Hội một lần nữa sống mầu nhiệm Emmanuel, Thiên Chúa ở cùng chúng ta, dẫn dắt chúng ta chiêm nghiệm về Thánh Gia thành Nadarét…rút ra những giá trị cần giữ vững cho mọi người nam nữ mọi thời đại và mọi nền văn hóa” (Kinh Truyền tin, 27/12/1998).

  1. Thánh Giuse, người bảo vệ và vâng phục Thiên Chúa

Câu chuyện Thánh Giuse đưa Hài Nhi Giêsu và Mẹ Maria trốn sang Ai Cập là một mẫu gương sống động về sự vâng phục và bảo vệ gia đình trước những hiểm nguy.

Thánh Mátthêu kể một câu chuyện đầy kịch tính về những ngày đầu đời của Chúa Giêsu. Giữa bóng tối âm mưu sát nhân của vua Hêrôđê, Thánh Giuse tỏ hiện như một điểm tựa vững chắc, một người tôi tớ trung kiên của Thiên Chúa.

Khi sứ thần Chúa báo mộng: “Này ông, dậy đem Hài Nhi và mẹ Ngài trốn sang Ai cập, và cứ ở đó cho đến khi tôi báo lại, vì vua Hêrôđê sắp tìm giết Hài Nhi đấy!” (Mt 2: 13), Thánh Giuse đã không chất vấn, không chần chừ. Ngài “liền trỗi dậy, và đang đêm, đưa Hài Nhi và mẹ Ngài trốn sang Ai cập”  (Mt 2: 14). Thời gian “đang đêm” ấy tượng trưng cho những thử thách tối đen của đức tin. Việc trốn sang Ai Cập là nghịch lý đầy ý nghĩa: Chúa Giêsu đi lại con đường của dân Ngài để thánh hóa nỗi đau khổ của kiếp di dân. Thánh Giuse đã vâng phục thánh ý để ứng nghiệm lời ngôn sứ: “Ta đã gọi con Ta ra khỏi Ai Cập” (Mt 2: 15).

Khi mối đe dọa từ Hêrôđê qua đi, sứ thần lại bảo: “Này ông, dậy đem Hài Nhi và mẹ Ngài về đất Israel, vì những kẻ tìm giết Hài Nhi đã chết rồi” (Mt 2: 20). Nhưng sự cẩn trọng của một người cha đã khiến Giuse lo lắng khi nghe tin Áckhêlao nối ngôi. Thiên Chúa một lần nữa hướng dẫn ngài lui về miền Galilê, định cư tại Nadarét.

Tại ngôi làng Nadarét nhỏ bé này, chương trình cứu độ của Thiên Chúa được nuôi dưỡng trong âm thầm. Thánh Josemaría Escrivá, vị thánh của đời sống thường nhật, đã suy niệm: “Thánh Giuse đã bảo vệ và đồng hành cùng Chúa Giêsu khi Ngài lớn lên. Vị tổ phụ thánh thiện này cũng là một bậc thầy về đời sống nội tâm, vì ngài dạy chúng ta biết Chúa Giêsu và chia sẻ cuộc sống của chúng ta với Ngài, và nhận ra rằng chúng ta là một phần của gia đình Thiên Chúa. Thánh Giuse có thể dạy chúng ta những bài học này, bởi vì ngài là một người bình thường, một người đàn ông của gia đình, một người lao động kiếm sống bằng lao động chân tay, tất cả những điều đó đều có ý nghĩa lớn lao và là nguồn hạnh phúc cho chúng ta” (Thánh Josemaría Escrivá, In Joseph’s workshop, trích từ Christ is passing by, số 39).

Cuộc đời Thánh Giuse dạy chúng ta rằng: Thiên Chúa thường lên tiếng trong sự thinh lặng và qua những tâm hồn thành tâm của người biết lắng nghe Lời Ngài. Thiên chúa không hứa cho chúng ta một cuộc đời không có sóng gió, nhưng Ngài hứa sẽ hiện diện và giúp chúng ta bước đi trên những con sóng đó nếu chúng ta biết lặng lẽ vâng theo ý muốn của Ngài. Thiên Chúa sẽ cùng những người âm thầm vâng phục Ngài thực hiện kế hoạch cứu độ của Ngài.

Các Đức Giáo Hoàng gần đây nhất đều cho thấy các nhân đức cao vời này nơi Thánh Giuse. Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI chia sẻ: “Thánh Giuse đã tỏ ra, giống như người vợ của mình là Maria, một người thừa kế đích thực của đức tin Abraham: đức tin vào Thiên Chúa, Đấng dẫn dắt các sự kiện lịch sử theo kế hoạch cứu độ nhiệm màu của Ngài. Sự vĩ đại của Thánh Giuse, cũng như của Maria, càng nổi bật hơn bởi vì sứ mệnh của ngài được thực hiện trong sự khiêm nhường và ẩn dật tại nhà Nazareth…Từ gương mẫu của Thánh Giuse, tất cả chúng ta nhận được lời mời gọi mạnh mẽ để thực hiện một cách trung thành, giản dị và khiêm nhường nhiệm vụ mà Chúa Quan phòng đã giao phó cho chúng ta” (Huấn dụ tại Quảng trường Thánh Phêrô, ngày 19/03/2006). Đức Giáo Hoàng Phanxicô nhận định về sự can đảm này: “Giuse là người được Chúa chọn để dẫn dắt những bước khởi đầu của lịch sử cứu chuộc. Giuse chính là “phép lạ” đích thực mà nhờ đó Chúa cứu rỗi hài nhi và mẹ của Ngài. Thiên Chúa hành động bằng cách tin tưởng vào lòng can đảm sáng tạo của Giuse” (Tông thư Patris Corde, số 5, ban hành ngày 08/12/2020).

Nhìn vào gương Thánh Giuse, mỗi người chúng ta được mời gọi hãy “trỗi dậy” giữa những đêm tối của cuộc đời, mau mắn nhận ra và thực thi ý Chúa để bảo vệ những gì là sự sống trong chính gia đình mình. Thánh Giuse không do dự, nhưng hành động ngay lập tức, dù phải đối mặt với hành trình gian khổ và chấp nhận sống đời ly hương. Điều này dạy chúng ta rằng, mọi người trong gia đình, nhất là người cha vốn là trụ cột, cần phải biết sẵn sàng hy sinh để che chở, bảo vệ sự sống xác hồn của nhau. Thánh Giuse không chỉ là người cha nuôi, mà còn là biểu tượng quyền bính của một người cha đạo đức. Từ gương mẫu của ngài, chúng ta học được rằng, bảo vệ gia đình không chỉ những gì vật chất mà còn là tâm linh, bằng cách vâng phục ý Chúa.

Trong thế giới hôm nay, nơi các gia đình đối mặt với khủng hoảng kinh tế, chiến tranh, phải rời bỏ quê quán kiếm sống, Thánh Giuse nhắc nhở chúng ta phải là những người biết lặng lẽ lắng nghe tiếng Chúa qua giấc mơ, nghĩa là qua tiếng lương tâm, và cầu nguyện, để dẫn dắt gia đình vượt qua bão tố.

  1. Lòng hiếu thảo – kho báu của gia đình

Kinh Thánh dạy rằng lòng hiếu thảo không chỉ là nét văn hóa mà còn là nền tảng đạo đức thiết yếu của đời sống tâm linh. Qua việc yêu thương và tôn trọng cha mẹ, những người trực tiếp trao ban sự sống và đức tin, chúng ta học cách vươn tới tương quan siêu nhiên với Thiên Chúa. Tình phụ tử trần gian chính là hình ảnh phản chiếu tình phụ tử của Ngài. Gia đình là tế bào gốc của xã hội, nơi đầu tiên con người nhận được sự sống, giáo dục và các giá trị đạo đức. Việc thực hành lòng hiếu thảo trong gia đình tạo nên nền tảng cho tự do, an bình và tình huynh đệ trong xã hội cũng như Giáo hội. Vì vậy, tôn kính cha mẹ là bổn phận quan trọng nhất sau việc thờ phượng Thiên Chúa. Sách Huấn Ca viết: “Thiên Chúa làm cho người cha được vẻ vang vì con cái, cho người mẹ thêm uy quyền đối với các con. Ai thờ cha thì bù đắp lỗi lầm, ai kính mẹ thì tích trữ kho báu. Ai thờ cha sẽ được vui mừng vì con cái, khi cầu nguyện, họ sẽ được lắng nghe. Ai tôn vinh cha sẽ được trường thọ, ai vâng lệnh Chúa sẽ làm cho mẹ an lòng” (Hc 3:2-6, 12-14).

Những lời này nhấn mạnh rằng hiếu thảo không chỉ là nghĩa vụ mà còn là nguồn ân phúc, bù đắp tội lỗi và được Chúa nhớ đến: “Vì lòng hiếu nghĩa đối với cha sẽ không bị quên lãng, và sẽ đền bù tội lỗi cho con. Thiên Chúa sẽ nhớ đến con, ngày con gặp khốn khó, và các tội con sẽ biến tan như sương muối biến tan lúc đẹp trời” (Hc 3: 14-15). Trong gia đình, Chúa Giêsu, dù là Thiên Chúa, đã thể hiện lòng hiếu thảo hoàn hảo với Thánh Giuse và Mẹ Maria: Ngài: “trở về Nadarét và hằng vâng phục các ngài” (Lc 2: 51).

Thánh Têrêsa Calcutta dạy: “Nếu bạn muốn mang lại hạnh phúc cho cả thế giới, hãy về nhà và yêu thương gia đình mình…Yêu thương những người ở xa thì dễ. Yêu thương những người thân yêu bên cạnh không phải lúc nào cũng dễ dàng. Hãy mang tình yêu vào gia đình mình, bởi vì đó là nơi tình yêu thương giữa chúng ta phải bắt đầu.” Thánh nữ nhấn mạnh: “Tình yêu bắt đầu bằng việc chăm sóc những người thân yêu nhất, những người trong nhà mình.”  [1]

Lòng hiếu thảo đòi hỏi sự kiên nhẫn và tha thứ, đặc biệt khi cha mẹ già yếu, như Huấn Ca khuyên: “Con ơi, hãy săn sóc cha con, khi người đến tuổi già; bao lâu người còn sống, chớ làm người buồn tủi. Người có lú lẫn, con cũng phải cảm thông, chớ cậy mình sung sức mà khinh dể người” (Hc 3: 12-14).

Trong hành trình đức tin, gia đình luôn được xem là “Hội thánh tại gia”, nơi nuôi dưỡng những mầm non nhân đức. Từ mẫu gương tuyệt mỹ của Chúa Giêsu, Mẹ Maria và Thánh Giuse, chúng ta nhận ra rằng sự trọn lành không phải là điều xa vời mà là hoa trái của tình yêu thương thuần khiết trong đời sống thường ngày, như Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II viết: “Thánh Gia là khởi đầu của vô số những gia đình thánh thiện khác. Sự thánh thiện là ơn gọi của tất cả những người đã được rửa tội. Trong thời đại chúng ta, cũng như trong quá khứ, không thiếu những người làm chứng cho “tin mừng về gia đình’, ngay cả khi họ không nổi tiếng hoặc chưa được Giáo hội tuyên thánh” (Thư Gửi Các Gia Đình Gratissimam Sane, 1994, số 23).

Gia đình là nơi bảo tồn những giá trị đạo đức và đức tin vĩnh cửu. Dù thời đại đổi thay, nhưng tình yêu thương, lòng thủy chung và sự hy sinh vẫn là nền tảng xây dựng xã hội hạnh phúc. Đặc biệt, lòng hiếu thảo cần được đề cao để xóa đi lối nghĩ và lối sống cá nhân ích kỷ. Chúng ta hãy noi gương Thánh Gia, sống yêu thương, thuận hòa và hiếu thảo để có thể tha thứ cho nhau và nhận lãnh ân phúc từ Trời Cao.

  1. Đời sống bác ái và hiệp nhất trong gia đình

Trong thư gửi tín hữu Côlôxê, Thánh Phaolô đã phác họa một linh đạo gia đình thực tiễn, nơi mỗi thành viên cùng nhau xây dựng “gia đình thánh thiện” qua những thái độ sống cụ thể. Đời sống gia đình bắt đầu bằng việc rèn luyện nội tâm. Thánh Phaolô kêu gọi: “Anh em hãy có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hoà và nhẫn nại” (Cl 3: 12). Đây không chỉ là phép lịch sự, mà là hoa trái của người được Thiên Chúa yêu thương, giúp các thành viên đối xử với nhau bằng sự trân trọng và dịu dàng, nhất là tha thứ cho nhau. Đó là chìa khóa giải quyết mọi rạn nứt: “Hãy chịu đựng và tha thứ cho nhau… Chúa đã tha thứ cho anh em, thì anh em cũng vậy” (Cl 3: 13). Đặc biệt, tình yêu thương là yếu tố căn bản vì “lòng bác ái: đó là mối dây liên kết tuyệt hảo” (Cl 3: 14), giúp gắn kết mọi khác biệt trở nên hòa hợp trong bình an của Chúa.

Gia đình thánh thiện là nơi Lời Chúa được tôn vinh: “Ước chi lời Chúa Kitô ngự giữa anh em thật dồi dào phong phú” (Cl 3: 16). Khi cùng nhau học hỏi và “dạy dỗ khuyên bảo nhau với tất cả sự khôn ngoan” (Cl 3: 16), gia đình trở thành môi trường giáo dục đức tin vững chắc nhất. Thánh nhân đưa ra chỉ dẫn cụ thể cho từng vai trò: vợ chồng phục tùng và yêu thương nhau không cay nghiệt; con cái vâng lời cha mẹ; và cha mẹ phải khôn ngoan để “đừng làm cho con cái bực tức, kẻo chúng ngã lòng” (Cl 3: 21). Mọi hành xử đều quy hướng về một mục đích chung: “Làm gì, nói gì, thì hãy làm hãy nói nhân danh Chúa Giêsu” (Cl 3: 17).

Thánh Gia Thất không phải là một lý tưởng xa vời, nhưng là lời mời gọi chúng ta xây dựng gia đình trên nền tảng vâng theo Ý Chúa, bác ái, nhẫn nại và tha thứ. Giữa những thách thức của xã hội hiện đại, những bất hòa xung khắc, chia rẽ và ly dị nơi nhiều gia đình, chúng ta hãy cầu xin Thánh Gia soi sáng giúp gia đình chúng ta trở thành “Ecclesia domestica – Giáo Hội tại gia”, nơi tình yêu Thiên Chúa ngự trị và lan tỏa.

Phêrô Phạm Văn Trung

[1]  https://www.coraevans.com/blog/article/10-most-beautiful-mother-teresa-quotes-on-the-family