- Details
-
Category: 3. Sống & Chia Sẻ Lời Chúa
«Nhằm một ngày sabbat » (Lc 14, 1), chi tiết quan trọng này hé mở ra chân trời của Vương Quốc, nơi ấy Đức Giêsu chuẩn bị bữa tiệc dành cho chúng ta là những người được mời. Đây không phải là bữa tiệc bình thường, vì được diễn ra « trên núi Sion, thành trì của Thiên Chúa hằng sống là Giêrusalem trên trời », có sự hiện diện của « muôn ngàn thiên thần, và cộng đoàn các trưởng tử đã được ghi sổ trên trời » (Dt 12, 22). Là nơi chúng ta có quyền lợi ở đấy. Đó là điều Đức Giêsu muốn dẫn chúng ta trong Tin Mừng hôm nay.
Chỗ nhất trong bữa tiệc là một vấn đề thương gây tranh luận trong các trường học Do thái thời Chúa Giêsu. Thực ra, chủ nhà không có qui định chỗ ngồi cho thực khách, nên mỗi người phải chọn lấy cho mình một chỗ sao phù hợp với địa vị của mình so với thực khách khác. Có thể có nhiều khách sang trọng hơn ta đến vào giây phút cuối, lúc ấy, cần phải thận trọng nhường chỗ cho thượng khách đó. Họ có thể được mời vào chỗ vinh dự hơn, khi mà Chủ nhà ra dấu hiệu trong bữa ăn, vẫn còn nhiều chỗ trống, cũng có thế sớm muộn người ấy phải nhường chỗ cho người có chức quyền đến vào giờ áp chót.
Lời khuyên của Đức Giêsu không có gì là cách mạng, vì sách Châm ngôn đã từng dạy : « Trước long nhan, đừng lên mặt kiêu kỳ, chớ đứng vào chỗ của hàng vị vọng. Thà được người ta bảo: “Xin mời ông lên trên!” còn hơn bị hạ xuống » (Cn 25, 6-7). Thoáng nhìn, người ta có thể nghĩ, đơn giản chỉ là cách ứng xử thận trọng trong cuộc sống, nhưng quả thật, không dễ chịu chút nào khi thấy mình bị hạ xuống trước mặt mọi người. Hoặc là lịch sự so với các thực khách khách, vì họ xứng đáng vào chỗ nhất trong đám tiệc. Hoặc là chịu đựng có tính toán, hơi chút kiêu căng : tôi chọn chỗ rốt hết, với nụ cười trên môi thể hiện sự khiêm nhường, nhưng ẩn tàng hy vọng được mời bước qua trước mặt mọi người để lên ngồi chỗ nhất…
Đây không phải điều mà Đức Giêsu mong đợi chúng ta. Khi nói về Nước Trời; có lúc Người cũng thêm vào « Ai nâng mình lên sẽ bị hạ xuống ; ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên », người hạ bệ không ai khác ngoài Thiên Chúa, Ngài hạ bệ những ai quyền thế và nâng cao những kẻ khiêm nhường. Kẻ kiêu ngạo là « người tự hào cho mình là công chính mà khinh chê người khác » (Lc 18, 9), khi « sự thiện không có ở trong người ấy » (x. Rm 7, 18). Họ « tự cao tự đại, nên chẳng thấy tội mình mà chê ghét » (Tv 36, 3). Như người pharisiêu trong dụ ngôn, ông tự phụ khoe khoang trước mặt Thiên Chúa và người đời : « Lạy Chúa, con cảm tạ Chúa, vì con không như những người khác» (Lc 18, 11). Ông ngửa mặt lên trời và xét đoán nghiêm khắc về tha nhân.
Trái lại, người khiêm nhường, trước Mạc khải tình thương của Thiên Chúa, họ ý thức về thân phận bụi đất của mình, nên « khiêm nhường ». Như người thu thuế (Lc 18, 13), hay như vịnh gia, than vãn : « Xin rủ lòng thương con, lạy Chúa: con kêu con gọi Chúa suốt ngày. Lạy Chúa, xin làm cho con được vui thoả, vì con nâng tâm hồn lên tới Chúa. Lạy Chúa, Ngài nhân hậu khoan hồng, giàu tình thương với mọi kẻ kêu xin » (Tv 85, 3.5). Ý thức về thân phận tội lỗi của mình trước nhan Chúa, tin tưởng nài van và xưng thú tội lỗi cùng Ngài, là những điều căn bản của sự khiêm nhường.
«Những kẻ khiêm nhường» thực sự mới có thể nói lời « tạ ơn » đối với Thiên Chúa (Bài đọc 1) vì vinh quang từ đâu đến để chúng ta có thể « tạ ơn » Đấng Tối Cao, nếu không phải đến từ Thiên Chúa? Chúng ta đón nhận vinh quang ấy thế nào nếu không phải là nhận lãnh Tin Mừng với lòng thống hối ăn năn ? Vì thế, ý tưởng của người khôn ngoan là lắng tai nghe, họ nghe tiếng Chúa gọi, và « hướng về Đức Giêsu, trung gian của Giao ước mới » (Dt 12), để đón nhận ơn cứu độ tự nơi Người.
Triết gia Nietzsche trách Kitô giáo là tôn giáo của những người yếu thế ; thấp cổ bé họng; khi tán dương kẻ khiêm nhường ở dưới đất trong khi mong đợi tiến về trời cao. Một quan niệm về khiêm nhường như vậy thực sự mà nói quá thụ động với đòi hỏi của Tin Mừng. Tuy Đức Giêsu chịu đựng những điều lăng nhục trong cuộc Thương khó, nhưng Ngườii đã chọn lựa con đường này có suy nghĩ : «Ðức Giêsu Kitô vốn dĩ là Thiên Chúa mà không nghĩ phải nhất quyết duy trì địa vị ngang hàng với Thiên Chúa, nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang mặc lấy thân nô lệ, trở nên giống phàm nhân sống như người trần thế. Người lại còn hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, chết trên cây thập tự.» (Ph 2, 6-8). Sự khiêm nhường tự hạ của Chúa Con biểu lộ đức ái cao cả, Người ấp ủ trong lòng ơn cứu rỗi các linh hồn và tôn vinh Thiên Chúa Cha trong họ. Khiêm nhường thật để duy trì hạnh phúc phục vụ anh em, « lấy lòng khiêm nhường mà coi người khác hơn mình» (x. Ph 2, 3). Đối với người yêu mến, thì phục vụ vô vị lợi là phần thưởng của họ : « Khi anh dọn tiệc mời khách, thì hãy mời những người nghèo ; và anh sẽ hạnh phúc, vì họ không có gì để trả lại anh. » Anh có thể có bác ái trong sự khiêm nhường, vì người khiêm nhường không qui chiếu về mình nhưng làm phúc vô vị lợi đối với tha nhân trong tình yêu. Thế nên, Tình Yêu vĩnh cửu của Thiên Chúa là khiêm nhường hoàn hảo nhất.
Lạy Chúa, xin đẩy xa tính kiêu ngạo xa con, dẫn con đi trên đường chân lý là khiêm nhường, để con coi người khác trọng hơn mình, và tìm thấy niềm vui khi phục vụ người khác. Xin đừng để sự tự cao, tự đại làm con thỏa mãn ; nhưng ban cho con ơn nhận ra Chúa luôn khiêm nhường, ẩn mình trong Bí tích Thánh Thể, là Thiên Chúa toàng năng, trao ban chúng con tình yêu và sự sống. Amen.
Lm. Antôn Nguyễn Văn Độ
- Details
-
Category: 3. Sống & Chia Sẻ Lời Chúa
Trong bối cảnh bận rộn của đời sống hiện đại, đôi khi chúng ta dễ dàng bị cuốn vào những mối bận tâm về địa vị, danh vọng và sự công nhận của xã hội. Nhưng các bài đọc Kinh thánh hôm nay mời gọi chúng ta chiêm nghiệm một con đường khác, một con đường dẫn đến sự khiêm nhường, lòng quảng đại và tình yêu thương vô vị lợi, giống như cách mà chính Chúa Giêsu đã sống và giảng dạy.
- Tình yêu chữa lành
Bài Tin Mừng đưa chúng ta đến bữa tiệc ngày sabát, nơi Chúa Giêsu đối diện với những người Pharisêu. Trước mặt Ngài là một người mắc bệnh phù thũng, căn bệnh tượng trưng cho gánh nặng tội lỗi. Thay vì tuân thủ luật lệ cứng nhắc, Chúa Giêsu đã hành động theo luật yêu thương: “Có được phép chữa bệnh ngày sabát hay không?” (Lc 14: 3). Câu hỏi ấy mời gọi các nhà thông luật nhìn lại ý nghĩa thực sự của lề luật.
Chúa Giêsu chữa lành chỉ vì tình yêu và lòng trắc ẩn. Ngài cho thấy lòng thương xót vượt trên mọi luật lệ, và con người là trung tâm. Sabát vốn là dấu chỉ của tình thương và giải phóng, chứ không phải gông xiềng trói buộc. Chính Ngài khẳng định: “Ngài đỡ lấy bệnh nhân, chữa khỏi và cho về...” (Lc 14: 4-6). Lề luật được lập nên vì con người, không phải ngược lại.
Thánh Augustinô nhắc nhở rằng: “Tình yêu chiếm một chỗ thật cao cả và trải rộng trong từng trang Kinh thánh. Vậy nếu bạn không có thì giờ đào sâu tất cả các trang Kinh thánh, hãy yêu đi … bạn sẽ đạt được những điều bạn đã học trong Kinh thánh và thậm chí, đạt được cả những điều còn ẩn giấu trong Lời Chúa” (Bài giảng 350, 2-3).
Đức Giáo Hoàng Phanxicô từng nói: “Những người Pharisêu quá bám víu vào lề luật đến nỗi họ quên mất công lý; quá bám víu vào lề luật đến nỗi họ quên mất tình yêu… họ bám víu vào lời lẽ, vào từng chữ của lề luật…Họ bám víu vào lề luật, đã khiến họ xa rời tình yêu và công lý…Họ là những người khép kín…luôn đóng chặt cánh cửa hy vọng, tình yêu, sự cứu rỗi…Họ là những người chỉ biết cách đóng cửa” (Bài giảng tại nhà nguyện Thánh Mátta, thứ sáu, ngày 31 tháng 10 năm 2014).
Qua phép lạ chữa lành, Chúa Giêsu xóa tan ranh giới giữa lề luật và tình yêu, cho thấy tình yêu chính là lề luật duy nhất và là ưu tiên hàng đầu trong đời sống Kitô hữu.
- Chỗ cuối, chỗ của khiêm nhường
Trong đoạn Tin Mừng tiếp theo, Chúa Giêsu kể dụ ngôn về việc chọn chỗ trong bữa tiệc. Ngài quan sát thấy những vị khách “cứ chọn cỗ nhất mà ngồi” (Lc 14: 7), và Ngài đã dạy họ một bài học về sự khiêm nhường. Thay vì tìm kiếm danh dự và địa vị, Chúa Giêsu khuyên chúng ta nên “hãy vào ngồi chỗ cuối” (Lc 14: 10). Bài học này không chỉ áp dụng trong một bữa tiệc, mà còn trong mọi khía cạnh của cuộc sống.
Trong một thế giới đề cao sự nổi bật và thành công, lời khuyên của Chúa Giêsu dường như đi ngược lại với lẽ thường. Nhưng thực tế, khiêm nhường chính là nền tảng của mọi đức tính tốt. Thánh Augustine đã nói: “Sự khiêm nhường là nền tảng của mọi đức tính khác, do đó, trong tâm hồn không có đức tính này thì không thể có đức tính nào khác ngoại trừ vẻ bề ngoài… Chính lòng kiêu hãnh đã biến thiên thần thành ác quỷ; chính sự khiêm nhường đã biến con người thành thiên thần.” [1]
Khi chúng ta hạ mình xuống, chúng ta mở lòng mình để đón nhận ân sủng của Thiên Chúa. Sự khiêm nhường không làm chúng ta mất đi giá trị, mà ngược lại, nó làm cho chúng ta trở nên vĩ đại trong mắt Thiên Chúa và mọi người chung quanh.
Trong xã hội luôn chạy theo địa vị, vinh quang cá nhân, đây là một thông điệp ngược dòng. Khiêm nhường không phải là tự ti, mà là không tự đề cao mình, nhưng tôn vinh Thiên Chúa. Khiêm hạ là chân thành sấp mình trước mặt Thiên Chúa để Ngài có thể sửa dạy, uốn nắn và ban ơn giúp chúng ta ngày thêm hoàn thiện, cách ta không ngờ.
Sách Châm ngôn dạy: “Trước long nhan, đừng lên mặt kiêu kỳ, chớ đứng vào chỗ của hàng vị vọng. Thà được người ta bảo: Xin mời ông lên trên! còn hơn bị hạ xuống trước mặt người quyền cao chức trọng” (Cn 25: 6-7). Tác giả sách Huấn Ca cũng nhắc lại tầm quan trọng của sự khiêm nhường: “Càng làm lớn, con càng phải tự hạ, như thế, con sẽ được đẹp lòng Chúa. Vì quyền năng Chúa thì lớn lao: Ngài được tôn vinh nơi các kẻ khiêm nhường. Đừng tìm những điều khó quá đối với con, những điều vượt sức con, con đừng xét tới” (Hc 3: 18-21).
Thánh Gioan Kim Ngôn (Chrysostom) từng dạy rằng “Ngay cả khi bạn nói đến sự tiết độ, sự trinh tiết, sự khinh miệt tiền bạc, bất cứ điều gì, nếu không có sự khiêm nhường trong tâm hồn, tất cả đều ô uế, đáng nguyền rủa và ghê tởm” (Bài giảng thứ năm, chống lại những người theo Ariô) [2]
- Tình yêu vô vị lợi
Cuối cùng, Chúa Giêsu nói với người chủ nhà: “Khi nào ông đãi khách ăn trưa hay ăn tối, thì đừng mời bạn bè, anh em, hay bà con, hoặc láng giềng giàu có, kẻo họ cũng mời lại ông, và như thế ông được đáp lễ rồi. Trái lại, khi ông đãi tiệc, hãy mời những người nghèo khó, tàn tật, què quặt, đui mù” (Lc 14: 12-13). Lời khuyên này là một sự thách thức đối với cách suy nghĩ của xã hội lúc bấy giờ, và cả ngày nay. Mời những người giàu có để họ mời lại là một cách làm thông thường để giữ gìn mối quan hệ và địa vị xã hội. Nhưng Chúa Giêsu mời gọi chúng ta sống một tình yêu vô vị lợi, một tình yêu không mong đợi sự đền đáp.
Dụ ngôn này không chỉ là một bài học về lòng quảng đại, mà còn là một lời mời gọi mở rộng vòng tay cho những người bị lãng quên trong xã hội. Khi giúp đỡ những người nghèo khó, tàn tật, chúng ta không chỉ làm một việc thiện, mà còn trở nên giống với Chúa Kitô, Đấng đã hạ mình xuống để phục vụ nhân loại. Tình yêu vô vị lợi chính là tình yêu mà chúng ta được kêu gọi sống. Và phần thưởng của tình yêu đó không phải là sự đền đáp của con người, mà là “được đáp lễ…trong ngày các kẻ lành sống lại” (Lc 14: 14).
Những sinh hoạt trong cộng đoàn nhiều khi dựa trên trao đổi lợi ích, nhưng Tin Mừng dạy nhìn xa hơn, vì phúc thật nằm ở việc cho đi mà không đòi hỏi đáp lại. Khi mời những người xa lạ, người Kitô hữu thực sự sống chứng tá Tin Mừng của lòng thương yêu.
Tại một giáo xứ thuộc Giáo phận Sài Gòn, cha xứ đã có một sáng kiến rất đặc biệt vào dịp Tết Nguyên Đán năm 2022. Thay vì tổ chức tiệc tất niên linh đình cho ban hành giáo hay những ân nhân lớn của nhà thờ, cha đã mời hơn 200 người nghèo, người bán vé số, lao động xa quê và cả những cụ già neo đơn trong khu vực đến dùng bữa chung ngay trong khuôn viên giáo xứ. Các bàn ăn được chuẩn bị chu đáo, trang hoàng như một ngày hội. Chính các giáo dân khá giả trong xứ đã tình nguyện nấu nướng, bưng bê và phục vụ tận tình.
Một cụ bà bán vé số xúc động nói: “Lâu lắm rồi tôi mới được ngồi ăn như thế này, thấy mình được tôn trọng, được là người trong gia đình.”
Sự kiện ấy được nhiều người nhắc đến như một dấu chứng sống động cho lời Chúa Giêsu: “hãy mời những người nghèo khó, tàn tật, què quặt, đui mù. Họ không có gì đáp lễ” (Lc 14:13-14). Việc đó cho thấy Tin Mừng có thể trở nên cụ thể và gần gũi, khi cộng đoàn dám mở rộng vòng tay đón nhận những anh chị em bé mọn. Hành động này không phải để tìm kiếm sự đền đáp, mà là minh chứng sống động cho lời Chúa Giêsu: mời những người không có khả năng mời lại, để chính tình yêu vô vị lợi trở thành dấu chỉ của Nước Trời. Điều đó cho thấy Tin Mừng không chỉ là lời giảng dạy, mà còn là một lối sống cụ thể giữa đời thường.
- Khiêm hạ và hiệp thông tiến đến núi Sion
Trong hành trình đức tin, con người không đơn thuần tiến bước bằng kiến thức hay nỗ lực cá nhân, mà bằng lòng tin cậy và thái độ khiêm hạ trước Thiên Chúa. Ngọn núi Sion, biểu tượng của sự hiện diện sống động và vĩnh hằng của Thiên Chúa, không dành cho những ai cậy dựa vào sức riêng, mà là nơi quy tụ của những tâm hồn biết lắng nghe, biết sống hiệp thông và biết cúi mình trước quyền năng thánh thiện. Trích đoạn thư gửi tín hữu Do Thái mời gọi chúng ta nhìn xa hơn những hình ảnh đáng sợ của núi cũ, để hướng tới Giêrusalem trên trời, nơi đầy ánh sáng, vinh quang và sự hiệp nhất với muôn vàn thiên thần cùng cộng đoàn các thánh: “Anh em đã tới núi Xion, tới thành đô Thiên Chúa hằng sống, là Giêrusalem trên trời, với con số muôn vàn thiên sứ. Anh em đã tới dự hội vui, dự đại hội giữa các con đầu lòng của Thiên Chúa, là những kẻ đã được ghi tên trên trời” (Hípri 12: 18-23).
Đồng thời, lời dạy trong sách Huấn Ca nhấn mạnh rằng càng được trao quyền, càng phải sống khiêm nhường, vì chính nơi sự nhỏ bé tự nguyện, con người mới được gặp Thiên Chúa thật sự: “Càng làm lớn, con càng phải tự hạ, như thế, con sẽ được đẹp lòng Chúa. Vì quyền năng Chúa thì lớn lao: Ngài được tôn vinh nơi các kẻ khiêm nhường” (Hc 3: 18-20).
Hành trình tiến về núi Sion chính là lời mời gọi ta bước đi trong khiêm hạ và hiệp thông, để nhận ra rằng sự thánh thiện không nằm ở nỗ lực tự mãn của con người, mà ở sự tựa nương vào Thiên Chúa và mở lòng với anh chị em. Khi ta biết sống hiền hòa, lắng nghe và chia sẻ, ta đã góp phần xây dựng Giêrusalem mới ngay giữa đời thường. Trên con đường ấy, mọi thành công hay thử thách đều trở thành cơ hội để ta học bài học khiêm nhường, để không ngừng quy hướng về Đấng là nguồn mạch sự sống. Núi Sion vì thế không xa vời, mà khởi đầu từ chính cõi lòng ta hôm nay, khi ta biết cúi xuống để yêu thương, để hiệp thông, và để cùng nhau tiến về Núi Thánh của Thiên Chúa.
Phêrô Phạm Văn Trung
[1] https://rightwords.eu/quotes/humility
[2] https://www.newadvent.org/fathers/1907.htm
