6. Văn Hóa & Gia Đình

VĂN HÓA VÀ GIA ĐÌNH - ĐỜI NGƯỜI CÓ 3 VIỆC

  •  
    Hung Dao
     
    Sat, Aug 8 at 4:07 PM
     
     
     
     
     
    Subject: VAN HOA :Đời người có 3 việc càng lười biếng càng có phúc khí
     

    Đời người có 3 việc càng lười biếng càng có phúc khí

    Ngọc Linh

     
    Đời người có 3 việc càng lười biếng càng có phúc khí
     

    Mặc dù lười biếng là một điểm yếu của con người nhưng nếu lười một cách đúng lúc, đúng chỗ thì lại là phúc ấm. Cái lười biếng ấy không phải là siêng ăn nhác làm mà là một thái độ sống nhàn nhã và giản dị.

    Não lười biếng: Bớt so đo, tính toán

    Trong cuộc sống, nhiều rắc rối là do bản thân tự mình quàng vào, là do suy nghĩ quá nhiều mà nên. Bộ não con người vốn nhỏ, những phiền não quá nhiều cũng khiến nó không có đủ sức chứa.

    Lười động não một chút không phải là không để tâm đến những chuyện khác mà chỉ là để tâm đến những chuyện lớn, chuyện cần thiết.

    Lười động não thì sẽ bớt lo lắng, bớt so đo, tất cả đều thuận theo tự nhiên để tâm mình được nhẹ nhàng.

    Cung tên lên dây quá lâu, căng rồi sẽ đứt. Con người cũng vậy, bỏ qua được thì hãy bỏ qua, nâng lên được đặt xuống được, đừng ép bản thân phải quá ôm đồm. 

    Nhà văn nổi tiếng thời Bắc Tống, Tô Đông Pha là người có thái độ sống rất tích cực. Dù gặp phải chuyện không như ý cỡ nào, ông cũng luôn vui vẻ. Những đau khổ không thể quật ngã ông, mà chỉ làm Tô Đông Pha trở nên mạnh mẽ hơn. 

    Lười mở miệng: Ít tranh luận

    Có câu: “Trước khi nói người khác, hãy ngồi tĩnh lại suy nghĩ về bản thân mình”. Trước khi chỉ trích bất kỳ ai, hãy xem lại bản thân mình. “Tiên trách kỷ hậu trách nhân” chính là như vậy. Mọi xung đột đều từ ngữ khí và lời nói bất hảo, từ cái tâm chỉ trích và thái độ không nghĩ cho người khác mà ra. 

    Nếu lười mở miệng một chút thì sẽ ít lời đi, quan sát và lắng nghe nhiều hơn, tự rút ra cho bản thân mình thế nào là đúng là sai. Đôi khi không nhất thiết phải nói ra hết những lời trong lòng. 

    Nói chuyện cũng phải có nghệ thuật, có ý thức và chừng mực, cái gì nên nói, cái gì không nên nói cũng cần cân nhắc, suy nghĩ một cách cẩn thận. Đừng nói xấu sau lưng người khác, điều này chỉ dẫn đến những rắc rối và mâu thuẫn.

    Ít nói chuyện của người khác có thể giúp bản thân mình tránh xa muộn phiền, giảm bớt kẻ thù. Trong cuộc sống, hãy biến bạn thành thù. Người không có kẻ thù mới là người mạnh mẽ và hạnh phúc nhất. 

    Lười động tay: Bớt chỉ đạo

    Hãy tự quản tốt việc của bạn, đừng ôm đồm lo cho chuyện của người khác. Nếu lúc nào cũng chỉ đạo người khác phải làm cái này cái kia, bạn sẽ khiến họ cảm thấy rất khó chịu. Bạn có thể giúp đỡ người khác hoàn thành công việc tốt hơn chứ đừng bao giờ áp đặt ý chí của mình. 

    Bạn không thể thay người khác quyết định cuộc đời của họ, dù đó có là người thân, gia đình của mình đi chăng nữa. Trong gia đình, đừng can thiệp quá sâu vào cuộc sống riêng của vợ, chồng, con cái. Để cho mỗi người có một khoảng không riêng, gia đình mới có thể hòa thuận. Ép người khác phải theo ý mình chính là khởi nguồn của nhiều bi kịch đau lòng. 

    Hãy lười động tay động chân một chút, hãy ngừng can thiệp vào chuyện của người khác, bạn sẽ thấy cuộc đời mình nhẹ nhàng, thoải mái hơn. Mỗi người là một cá thể độc lập và chính vì chúng ta biết giữ khoảng cách với nhau mà mối quan hệ lại càng trở nên đẹp hơn, cao quý hơn. 

    Làm người đôi khi đừng quá ôm đồm. 

    Làm người đôi khi đừng quá so đo, tính toán. 

    Làm người đôi khi hãy cứ lười biếng một chút đi! 

    HOA TỰ DO
    Văn diù cánh Phượng yên trăm họ
    Võ thét oai Hùm dẹp bốn phương

     
     

VĂN HÓA VÀ GIA ĐÌNH -

 

  •  
    nguyenthi leyen
     
    Wed, Jul 29 at 1:59 AM
     
     
     
     
     
     
    Ảnh cùng dòng


     
    ĐỪNG ĐỢI ĐẾN KHI CHA MẸ RA ĐI MÃI MÃI, CHÚNG TA MỚI QUAN TÂM THÌ QUÁ MUỘN
    “Mẹ giờ đã già rồi nên hay lẫn lộn, mỗi lần tôi gọi điện đến, luôn sốt sốt sắng sắng hỏi một câu: Khi nào con về?”

    hông chỉ cách xa hàng ngàn cây số, phải bắt tận 3 tuyến xe, mà công việc của tôi bận rộn đến nỗi có phân thân ra cũng không làm hết việc, còn lấy đâu ra thời gian mà về quê thăm mẹ. Tai của mẹ cũng lơ đễnh lắm rồi, tôi giải thích đi giải thích lại mà mẹ vẫn như không nghe được gì, vẫn hăm hở hỏi đi hỏi lại: “Khi nào con về?”. Quá tam ba bận, cuối cùng tôi đã không giữ được kiên nhẫn nên phải nói như hét vào điện thoại, giờ thì mẹ chắc nghe rõ rồi, nên lặng lẽ không nói thêm gì mà cúp điện thoại. Vài ngày sau mẹ lại gọi điện hỏi tôi câu hỏi đó, chỉ là lần này giọng bà có vẻ ngượng ngùng, không còn tự tin nữa. Giống như một đứa trẻ không được giải hòa nên vẫn chưa cam tâm.

    Biết là hỏi xong thì cũng vô ích, nhưng không nhịn được nên bà vẫn hỏi. Tôi có chút mủi lòng, nên im lặng suy tư một lát. Mẹ nghe thấy giọng tôi thì lập tức vui vẻ hẳn lên, luôn miệng kể lể với tôi rằng: “Cây lựu sau nhà vừa mới nở hoa, dưa hấu ngoài vườn cũng đã sắp chín, con nhanh nhanh về đi”. Tôi khó xử: “Con bận thế này làm sao nỡ xin nghỉ ạ”. Mẹ vội vàng nói: “Sao không được, con cứ nói là mẹ bị ung thư chỉ còn sống được nửa năm nữa thôi nên phải về chăm sóc, có gì đâu mà khó nói”, rồi mẹ lại cười lạc quan.

    Ngày nhỏ, cứ mỗi lần mưa to gió rét, tôi không muốn đi học nên thường giả vờ đau bụng, mẹ phát hiện đã cho tôi một trận. Giờ mẹ già rồi lại đi dạy tôi nói dối, tôi vừa giận lại vừa tức cười. Những cuộc nói chuyện thế này cứ lặp đi lặp lại nhiều lần, tôi không cầm lòng được mà trả lời mẹ rằng tháng sau tôi nhất định về. Mẹ vui quá nghẹn ngào không nói thêm gì nữa.

     

    Chẳng hiểu vì sao công việc tôi lúc nào cũng bận ngập đầu, cảm thấy việc nào cũng quan trọng hơn việc về nhà thăm mẹ, cuối cùng hết tháng tôi vẫn không về được. Mẹ ở đầu dây bên kia như phảng phất một nỗi buồn sâu thẳm, trong lòng tôi vô cùng áy náy: “Mẹ giận con rồi à?” – Lần này tôi mới nói vậy mà mẹ nghe thấy luôn, mẹ trả lời không cần suy nghĩ: “Con à, mẹ biết con rất bận, nhưng chỉ mất có vài ngày thôi mà”.

    Mẹ gọi điện thúc giục liên tục: “Nho chín rồi, lê cũng chín rồi nhanh về ăn đi con”. Tôi nói: “Có phải cái gì hiếm đâu mẹ, ở đây thiếu gì à! Bỏ ra mấy chục nghìn thì có mà ăn ốm”. Mẹ nghe vậy chắc buồn lắm nên tôi lại vội vàng dỗ mẹ: “Nhưng toàn là hoa quả bón phân hóa học và thuốc trừ sâu thôi, làm sao ngon như quả mẹ trồng được”. Mẹ nghe xong thì bật cười đắc ý.

     

    Hôm đó là thứ 7, thời tiết vô cùng nóng bức, tôi không dám đi đâu ra khỏi nhà, chỉ bật điều hòa ngồi yên trong phòng, con gái tôi lẽo nhẽo đòi ăn kem mút nên tôi đành phải ra ngoài mua. Ngoài trời hơi nóng bốc lên nghi ngút, tôi đột nhiên nhìn thấy bóng mẹ ở xa xa, nhìn bộ dạng của mẹ tôi biết mẹ vừa từ trên xe xuống, trên tay là một chiếc làn, sau lưng khoác một bịch nặng. Mẹ khom người tránh bên trái lại né bên phải, sợ người khác đụng phải đồ đạc của bà.

    Trong dòng người đông đúc, mẹ lách đi từng bước rất khó khăn. Tôi chua xót vẫy tay gọi mẹ, mẹ ngẩng gương mặt đầy mồ hôi lên nhìn tôi, khi thấy tôi đang chạy đến gần, mẹ mừng quá không nói nên lời, nước mắt chan hòa cùng những giọt mồ hôi. Vừa về đến nhà, mẹ hồ hởi bỏ đồ trong làn ra. Tay mẹ gầy gò, gân xanh chằng chịt, cả mười đầu ngón tay đều có băng dính, ngón nào cũng có vài vết đứt đang rỉ máu, trái tim tôi đang thắt lại đau đớn, còn mẹ vẫn cười nói vô tư: “Ăn đi con, nhanh ăn đi, những quả này mẹ đã chọn kỹ càng rồi”.

    Tôi không thể nào tưởng tượng được mẹ chưa hề đi đâu ra khỏi lũy tre làng, mà chỉ vì câu nói của tôi nên vượt qua hơn nghìn cây số chỉ để đến tìm con. Mẹ ngồi xe giá vé rẻ nhất, chiếc xe khách không có điều hòa, trên xe nóng bức, nhưng những quả nho và lê chín mọng kia lại nguyên vẹn, không hề bị dập nát.

    Tôi vẫn không tin được vào mắt mình, sao mẹ lại đến được đây? Tôi chỉ đoán rằng trên thế giới này, chắc người mẹ nào cũng có một phép màu. Mẹ chỉ ở lại ba ngày, mẹ nói công việc tôi quá vất vả, bận rộn từ sáng đến tối, lại còn chăm sóc con cái, bà chỉ lo lắng vậy thôi chứ chẳng giúp đỡ được gì. Đến cả đồ đạc trong bếp, bà cũng không dám chạm vào vì sợ sẽ vỡ hỏng đi. Mẹ âm thầm mua vé rồi lặng lẽ xách đồ ra về.

    Mới về được một tuần mẹ đã nói nhớ tôi, rồi không ngừng thúc giục tôi về nhà. Tôi mỉm cười: Mẹ ơi, mẹ kiên nhẫn một chút đi.

    Ngày hôm sau tôi nhận được điện thoại của dì út, dì nói: “Mẹ con ốm nặng rồi, con về nhà ngay đi!”. Tôi sốc quá tối sầm mặt mũi, nước mắt lưng tròng chạy ngay ra bến xe, tôi vội vàng lên chuyến xe cuối cùng. Trên xe tôi âm thầm cầu nguyện, tôi hy vọng mẹ chỉ là đang dối tôi. Tôi mong rằng mẹ sẽ không sao, tôi sẵn sàng nghe những lời cằn nhằn của mẹ, và sẵn sàng ăn hết những gì mà mẹ nấu, sẵn sàng sắp xếp thời gian để thường xuyên về thăm mẹ.

    Giờ đây tôi mới nhận ra một điều, bất kỳ ai có sống đến 80 tuổi cũng cần có mẹ bên cạnh. Cuối cùng tôi cũng về đến cổng làng, mẹ chầm chậm chạy ra đón tôi, bà tươi cười hạnh phúc, tôi ôm chầm lấy mẹ, vừa khóc vừa cười nói: “Mẹ nói bệnh cái gì, thế mà mẹ cũng nghĩ ra được à?”. Bị trách như vậy nhưng mẹ vẫn vui, mẹ chỉ cần được nhìn thấy tôi thì tôi có trách sao cũng được.

    Mẹ vui quá cười nói liến thoắng, tíu tít ra ra vào vào như con nít. Mẹ bày một bàn toàn đồ ăn ngon, đang đợi tôi khen ngợi thì bị tôi phê bình không thương tiếc: “Cháo đậu đỏ quá nhừ, vỏ bánh sủi cảo nặn quá dày, thịt kho quá mặn…” Nụ cười của mẹ đột nhiên trở nên ngượng ngùng, mẹ miễn cưỡng gãi đầu rồi quay đi. Trong lòng tôi đang cười thầm vì đắc ý. Tôi biết rằng hễ tôi mở mồm khen ngon là y như rằng mẹ ép tôi ăn bằng hết, thậm chí còn làm thêm để lúc về bắt tôi xách theo. Vì thế nên tôi mới bị mẹ nuôi thành béo tròn như thế này, có làm cách nào cũng không giảm được cân. Còn nữa, nếu không chê bai như vậy thì tôi làm gì có cơ hội được tranh vào bếp.

    Tôi nấu cơm cho mẹ ăn, nói chuyện cùng mẹ, mẹ nhìn tôi chằm chằm một lúc lâu. Đôi mắt hiện rõ tình yêu thương vô bờ bến, không cần biết tôi nói gì mẹ cũng đều gật đầu tán thành, lắng nghe một cách chăm chú, thậm chí cả lúc tôi ngủ trưa mẹ cũng ngồi cạnh giường mỉm cười lặng lẽ nhìn tôi. Tôi nói: “Mẹ thương con như vậy, sao không về ở cùng con?”. Mẹ nói không quen ở thành phố. Chả được mấy hôm tôi lại sốt ruột đòi về, mẹ năn nỉ tôi ở lại với mẹ thêm một hôm thôi cũng được. Mẹ đã nhờ dì lên huyện mua thức ăn, chắc chỉ một lát nữa là về đến nhà, mẹ nói hôm nay mẹ nhất định nấu cho tôi những món thật ngon.

    Phố huyện cách nhà 9 km, mẹ nhờ mua tất cả những gì mẹ cho là ngon nhất về nấu cho tôi ăn, như vậy mẹ mới cảm thấy thoải mái.

    Từ lúc ở nhà dì út về, mẹ hăng hái chuẩn bị đồ ăn, cuối cùng mọi thứ đã sẵn sàng trên bàn, tôi không thể không ngạc nhiên – Cá kho không cạo vảy, lông tơ của gà nhổ chưa sạch, đậu cô ve xào thậm chí còn có một sợi tóc… Dù là món thịt hay là món chay, đều khiến người khác không dám động đũa. Mẹ hồi còn trẻ rất sạch sẽ, thế mà bây giờ già rồi lại lôi thôi bẩn thỉu thế này.

    Mẹ nhìn thấy tôi chỉ lật đi lật lại không ăn, lại tưởng rằng tôi buồn vì muốn về nên bà đành buồn bã nói đưa tôi đi bắt chuyến xe đêm. Trời tối đen như mực, mẹ nắm lấy cổ tay tôi nói rằng tôi không quen đi đường đất trong thôn. Mẹ đưa tôi ra đến cổng làng, đưa tôi lên xe mẹ không ngừng dặn nọ dặn kia, xe chuyển bánh rồi mẹ mới chịu xuống xe. Cửa xe kẹp vào áo của mẹ khiến bà suýt nữa thì té ngã, tôi thò đầu ra ngoài thấy bóng mẹ gầy gò ống thấp ống cao, tôi nghẹn ngào nói với ra: “Mẹ, mẹ cẩn thận nhé!”. Tai mẹ nào có nghe rõ, vừa lò dò chạy vừa vẫy tay theo rồi gào lớn: “Con à… mẹ không giận con đâu, mẹ biết con rất bận mà!”.

    Tôi thật không nỡ xa mẹ, còn mẹ thì lại không quen cuộc sống nơi thành thị, cả chặng đường tôi buồn bã không biết nên phải làm sao. Sau lần đó, mẹ không bao giờ giục tôi về nhà nữa, mỗi lần gọi điện chỉ toàn kể rất nhiều chuyện vui: Con bò cái vừa sinh một con bò con, đầu xuân sang năm mẹ sẽ trồng thật nhiều hoa quanh sân… Tôi cứ thế yên lặng lắng nghe, lòng tràn đầy ấm áp và hạnh phúc.

    Vào một ngày cuối năm, tôi lại nhận được điện thoại của dì út, dì nói: “Mẹ con ốm nặng rồi, con mau về đi”. Tôi làm sao tin được, hôm kia tôi còn vừa nói chuyện với mẹ kia mà, bà còn nói bà rất khỏe, rồi dặn tôi đừng quá suy nghĩ. Dì út chắc chỉ dối tôi như lần trước vậy thôi, tôi nửa ngờ nửa tin nhưng vẫn lập tức bắt xe về quê.

    Trên đường, tôi còn mua một hộp to loại bánh kem mà mẹ thích ăn. Xe về đến đầu làng, không thấy mẹ ra đón, toàn thân tôi toát lạnh run rẩy, tôi dự cảm thấy có điều gì đó chẳng lành. Dì út nói với tôi: “Khi dì gọi điện cho con thì mẹ con đã không còn nữa, bà ấy ra đi rất thanh thản”. Tôi đau đớn gục xuống…

    Thì ra, 6 tháng trước mẹ đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư, nhưng bà không nói với ai, vẫn vui vẻ lạc quan đến tận khi nhắm mắt xuôi tay. Thậm chí còn tự chuẩn bị chu đáo cho tang lễ của chính mình. Dì còn nói với tôi rằng mắt mẹ bị đục thủy tinh thể, nhìn gì cũng rất khó khăn. Tôi ôm chặt hộp bánh trước ngực, như thể trái tim vừa bị ai giật mất, nước mắt nhạt nhòa không ngừng rơi xuống.

    Trời ơi! Sao mọi chuyện lại phũ phàng như vậy? Tôi nên trách ông Trời hay phải trách bản thân vô tâm, từ nay tôi không còn mẹ nữa ư? Không còn ai gọi điện giục tôi về, không còn ai ngày ngày chờ đợi tôi… Thì ra, mẹ biết chẳng sống được bao nhiêu ngày nữa nên mới liên tục gọi điện gọi tôi về, chỉ để muốn được nhìn thấy tôi thêm vài lần, nói với tôi thêm vài câu…

    Thì ra, ngày cuối cùng làm cơm cho tôi, đôi mắt mẹ đã không còn nhìn rõ, tôi quả thật quá vô tâm! Đêm đó khi tôi lên xe rồi, một mình mẹ đã làm thế nào để lần mò về nhà? Mẹ có bị ngã không? Tôi vĩnh viễn sẽ không bao giờ biết được. Mẹ, những giây phút cuối đời mẹ vẫn vui vẻ nói với con, hoa bìm bịp nở tím hàng rào, hoa đậu tím như màu áo con mặc khi xưa. Mẹ để lại tất cả sự ấm áp và tình yêu, rồi sau đó lại lặng lẽ ra đi.

    Con biết, mẹ là người duy nhất trên đời không bao giờ giận con, là người sẵn sàng chờ đợi con mãi mãi. Vì biết thế nên con mới dám để mẹ đợi lâu như vậy. Nhưng mà mẹ ơi, con thực sự có bận thật không? Hàng ngày con vẫn nghe đâu đó phảng phất câu thơ: “Ai có mẹ xin đừng làm mẹ khóc, đừng làm buồn lên mắt mẹ nghe không!”. Nay con hối hận lắm mẹ ạ, những ngày tháng để mẹ cô đơn, để mẹ sống thấp thỏm trong chờ đợi!

    Nếu một ngày bạn thấy trong bếp mẹ dọn không còn sạch như trước;

    Nếu một ngày bạn nhìn thấy những món ăn mẹ nấu không còn sạch sẽ cầu kỳ nữa;

    Nếu một ngày bạn thấy nồi niêu xoong chảo không còn sáng bóng nữa;

    Nếu một ngày bạn thấy hoa và cây cảnh của cha đang dần bị bỏ rơi;

    Nếu một ngày bạn thấy tủ quần áo bị bao phủ đầy bụi;

    Nếu một ngày bạn thấy rằng mẹ nấu ăn quả thực quá mặn;

    Nếu một ngày bạn thấy rằng cha mẹ thường quên tắt đèn;

    Nếu một ngày bạn tìm thấy những thói quen của cha mẹ không còn nữa, hay là khi họ không còn muốn đi tắm mỗi ngày;

    Nếu một ngày bạn thấy rằng cha mẹ không ăn được trái cây giòn và rau xanh nữa;

    Nếu một ngày bạn thấy rằng cha mẹ thích ăn rau nấu nhừ một chút;

    Nếu một ngày bạn thấy rằng cha mẹ thích ăn cháo;

    Nếu một ngày bạn thấy rằng những hành động và phản ứng của họ chậm hơn rồi;

    Nếu một ngày bạn nhìn thấy khi ăn cơm cha mẹ ho không ngừng, đừng lầm tưởng rằng họ đang bị cảm mạo hay bị ho thông thường…

    Nếu một ngày bạn thấy họ không còn thích ra ngoài…

    Nếu có một ngày như vậy, tôi muốn nói với bạn rằng, bạn phải chấp nhận rằng cha mẹ bạn đã già, đã thực sự cần đến sự quan tâm chăm sóc của con cái rồi. Nếu bạn không thể chăm sóc, bạn nên tìm một người nào đó để chăm sóc cho họ, và hãy thường xuyên quan tâm đến họ, không để họ cảm thấy bị bỏ rơi.

    Ai trong chúng ta rồi cũng đến lúc phải già đi. Cha mẹ sẽ già trước chúng ta, chúng ta nên đặt mình vào vị trí của cha mẹ mà suy ngẫm và chăm sóc cho họ, như vậy mới có thể kiên trì và không cảm thấy phiền phức.

    Khi cha mẹ không thể tự chăm sóc cho bản thân, phận làm con phải nên chú ý, việc đại tiểu tiện của họ sẽ không tự kiểm soát được hoặc còn nhiều việc họ đều không tự làm được nữa. Khi trong phòng có mùi hôi tanh, bản thân họ có thể không ngửi thấy, xin đừng bao giờ phàn nàn sao họ bẩn sao họ hôi, phận làm con là giúp cha mẹ dọn dẹp, và đừng làm tổn thương lòng tự trọng của cha mẹ.

    Khi cha mẹ không còn muốn tắm, hãy dành thời gian để tắm cho họ, bởi vì bản thân họ tự tắm cũng không sạch được. Khi chúng ta dùng bữa, xin vui lòng chuẩn bị cho cha mẹ một phần ăn thật nhừ, bởi vì răng họ có lẽ không còn nhai được nữa

    Khi chúng ta mới sinh ra, ai bón cho chúng ta ăn, ai thay tã cho chúng ta? Khi ốm đau bệnh tật ai chăm sóc, ăn uống học hành sách vở ai lo cho? Ai là chỗ dựa của bạn trong cuộc sống? Nếu một ngày, cha mẹ thực sự không thể đi được nữa, khi vai diễn đều đảo ngược trở lại, bạn có thể diễn vai diễn đó được không?

    Phận làm con là chăm sóc cha mẹ, như tương lai muốn con cái chăm chúng ta. Lòng hiếu thảo là phải kịp thời và đúng lúc.

    Biên dịch: Thiếu Kỳ
     

 

VĂN HÓA VÀ GIA ĐÌNH - TÂM ĐỐ KỴ HẠI MÌNH

 

  •  
    Hung Dao
     
    Wed, Jun 17 at 8:50 AM
     
     
     
     
     
    Sent: Wednesday, June 17, 2020, 12:03:53 AM CDT
    Subject: VAN HOA :Tâm đố kỵ hại mình hại người xuất phát từ đâu? Chiết tự chữ Hán cho câu trả lời
     

    Tâm đố kỵ hại mình hại người xuất phát từ đâu? Chiết tự chữ Hán cho câu trả lời

     
    Tâm đố kỵ hại mình hại người xuất phát từ đâu? Chiết tự chữ Hán cho câu trả lời
     

    Mỗi chữ Hán chính thống đều là cánh cửa mở ra không gian vô hạn của văn hóa Thần truyền. 

    Cổ nhân đã mang nội hàm của vũ trụ và vạn vật mà họ quan sát và thể ngộ được để dung nhập vào quá trình tạo ra chữ viết. Trong xã hội hiện đại với nhân tâm, đạo đức suy đồi, nhiều vấn đề rối loạn phát sinh, Hán tự có thể giúp chúng ta tìm về suối nguồn trí huệ của cổ nhân, có được chỉ dẫn để đạt đến thân tâm an lạc. Hôm nay, chúng ta hãy cùng khám phá bản chất của tâm đố kỵ thông qua chiết tự chữ Hán của từ “Tật đố” (nghĩa là ghen ghét, đố kỵ).

    “Tật đố” (嫉妒) là một từ ghép, trong đó cả hai từ đơn “Tật” (嫉) và “Đố” (妒) đều có ý nghĩa là ghen ghét, đố kỵ. Một điểm đặc biệt dễ nhận thấy là hai chữ này đều có bộ Nữ (女) đứng đầu, khiến một số người cho rằng tâm tật đố thường có ở nữ giới, là đặc trưng của nữ giới. Có thật vậy không? Theo thiển ý của người viết, có lý nhưng không hẳn là như vậy, vì nam giới có tâm tật đố cũng rất nhiều.

    Theo truyền thuyết, Thân Công Báo là một vị tiên nam của Xiển Giáo, vô cùng đố kỵ với Khương Tử Nha, vì ông ta cho rằng mình tài giỏi như vậy mà Nguyên Thuỷ Thiên Tôn không chọn mình, lại chọn Tử Nha đi phong Thần. Thân Công Báo vì tật đố không chịu được nên dẫn động rất nhiều đệ tử Triệt giáo đi phò Trụ Vương, phá hoại Khương Tử Nha, cuối cùng bị vùi vực xoáy Bắc Hải. Thời nay, cựu Bí thư ĐCSTQ Giang Trạch Dân cũng vì đố kỵ với đại sư Lý Hồng Chí mà phát động cuộc bức hại lên những người tu luyện Pháp Luân Công, đúng là thiên lý bất dung.

    Vậy bộ Nữ (女) liên tiếp xuất hiện trong từ “tật đố” muốn nói điều gì? Chữ Nữ này ngoài ý nghĩa là đàn bà, con gái ra, còn có nghĩa là non, nhỏ, yếu đuối. Thi Kinh viết: “Ỷ bỉ nữ tang”, nghĩa là “Cây dâu non yếu thì buộc (cho vững khi hái lá)”. Người viết bạo dạn cho rằng người có tâm tật đố kỳ thực là những người yếu đuối, tâm hồn họ còn non nớt, chưa trưởng thành, chưa đủ chính trực. Trước sự mỹ hảo, ưu tú, hay hạnh phúc và vinh dự của người khác, tâm họ không thể giữ vững, cảm thấy khó chịu, bất bình. Đó chính là lòng đố kỵ.

    Nhìn kỹ vào từng chữ, thì chữ “Tật” (嫉) gồm bộ Nữ (女) và chữ Tật (疾) chỉ ốm đau bệnh tật hoặc thống khổ ghép thành. Như vậy, cổ nhân nhìn nhận tâm tật đố chính là một loại bệnh, chứng bệnh này khiến người ta ăn không ngon, ngủ không yên, không thể nào ung dung tự tại. Đã là bệnh thì nó quyết không phải là bản tính chân thật của chúng ta, bản tính của con người là khoan dung lương thiện. Vậy cái gốc của bệnh tật đố là ở đâu?

    image.png

    Chữ Tật (疾) cấu thành bởi bộ Nạch (疒) chỉ tật bệnh và bộ Thỉ (矢) nghĩa đen là cung tên, nghĩa bóng là công kích người khác, ăn nói hàm hồ. Phải chăng, điều này muốn nói nguồn gốc sâu xa của tâm tật đố chính là tâm tranh đấu? Một người ôm giữ tâm tranh đấu, hiếu thắng, ganh đua ở trong lòng, thì sẽ luôn nhìn vào người khác, thấy người khác có gì tốt thì lo lắng sinh bệnh. Hoặc hiểu theo nghĩa ngược lại, một kẻ hay ganh ghét thì sẽ nói xỏ nói xiên, đả kích người khác, mục đích là hạ thấp người khác, nâng cao bản thân mình.

    Chữ thứ hai là chữ “Đố” (妒), gồm bộ Nữ (女) và bộ Hộ 戶 (nhà cửa, hộ gia đình) hợp thành. Để ý kỹ, ta sẽ thấy người phụ nữ này đang ở bên ngoài ngôi nhà của mình, không ở trong gia đình mình, hoặc là có một người phụ nữ khác ở ngoài gia đình. Nho gia cho rằng đây là một điều bất thường, là mầm mống sinh loạn. Trong khi đó, chữ An (安) nghĩa là yên ổn, an bình, vẽ một người phụ nữ (bộ Nữ 女) ở dưới mái nhà (bộ Miên 宀), hàm ý rằng người phụ nữ hiền thục giữ trọn bổn phận trong ngôi nhà của mình thì đó mới là “an”. Nếu người nữ xuất hiện ở bên ngoài hộ gia đình thì chính là chữ Đố (妒), tương đương với bất an. Từ cách viết hai từ này mà ta có thể hiểu rằng, đố kỵ với người khác thì chính mình không được an ổn.

    Cũng có thể hiểu rằng, tâm tật đố xuất phát từ việc một người không an phận, truy cầu quá phận. “An phận” thực ra không xấu như nhiều người vẫn nghĩ, nó có nghĩa là “luôn tuân thủ bổn phận, không có hành động trái đạo lý”. Người xưa nói: “Sinh tử hữu mệnh, phú quý tại thiên”, vậy nên nếu mệnh mình không có thứ gì thì không thể cưỡng cầu mà được. Con người nên vui với bổn phận, không ngừng tu dưỡng bản thân mới là cách sống tốt nhất.

    Trong xã hội ngày nay, tâm tật đố xuất hiện rất phổ biến. Người ta tuy chẳng nói ra, nhưng so bì tị nạnh nhau từ cái ăn, cái mặc, đến vợ chồng, con cái, rồi nhan sắc, địa vị công danh… Vì tật đố nên người ta không nhìn mặt nhau, nói xấu nhau, thậm chí bày mưu hãm hại nhau, khiến thân tâm không phút nào yên ổn. Tranh đua nhau vì những vật chất bên ngoài đó thì vĩnh viễn không có được hạnh phúc thực sự. “Đệ tử quy” có viết:

    “Chỉ đức học, chỉ tài nghệ
    Không bằng người, phải tự gắng.
    Nếu quần áo, hoặc ăn uống
    Không bằng người, không nên buồn”.

    Nếu muốn so sánh với người khác, thì hãy nên so sánh về đức hạnh, đức hạnh mình còn thua kém thì mau chóng nỗ lực tu thân. Hoàng đế Khang Hy từng giáo huấn các hoàng tử về tâm tật đố rằng:

    “Nói chung người ta phải giữ mình mà xử thế, cần phải có khoan dung ở trong tâm. Thấy người gặp việc đắc ý, thì nên sinh tâm vui mừng. Thấy người gặp việc thất ý, thì nên sinh tâm cảm thông. Đây đều là chỗ khiến bản thân được thoải mái thực sự. Nếu như đố kỵ với thành công của người khác, vui mừng trước thất bại của người khác, thì nào có ích chi? Chỉ là khiến tâm của mình xấu đi mà thôi. Cổ ngữ nói: ‘Thấy cái được của người khác, như tự mình đắc được vậy. Thấy cái mất của người khác, như chính mình bị mất vậy’. Nếu như trong tâm được như vậy, thiên thượng nhất định sẽ bảo hộ loại người này”.

    «Đình huấn cách ngôn»

    Hán tự đúng là suối nguồn trí huệ của cổ nhân, hậu thế chúng ta được đắm mình trong đó quả là muôn phần may mắn!

    HOA TỰ DO
    Văn diù cánh Phượng yên trăm họ
    Võ thét oai Hùm dẹp bốn phương

     

    --
    Bạn nhận được thư này vì bạn đã đăng ký vào nhóm Google Groups "HoaTuDo".
    Để hủy đăng ký khỏi nhóm này và ngừng nhận email từ nhóm, hãy gửi email đến This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..
    Để xem cuộc thảo luận này trên web, hãy truy cập https://groups.google.com/d/msgid/hoatudo/CAKtO7RiZdkjkJXih-YMz4bmYc4cMt0uxNSmJJLmHyzpDifCt5w%40mail.gmail.com.
     

 

VĂN HÓA VÀ GIA ĐÌNH - CHUYỆN 3 LOÀI CÁ

  •  
    Tracy NGuyen
    Mon, Jun 29 at 7:18 AM
     
     
    ---------- Forwarded message ---------
    From: Madeleine Hoang <This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.>
    Date: Sun, Jun 28, 2020, 6:01 PM
    Subject: FW: CHUYEN VE 3 LOÀI CÁ

    CHUYỆN VỀ 3 LOÀI CÁ

     

    Con cá thứ nhất là cá hồi chó

    https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1_h%E1%BB%93i_ch%C3%B3

    Cá hồi chó sống ở vùng nước sâu trong đại dương bao la.

    Cá hồi chó mẹ sau khi đẻ trứng sẽ đợi ở một bên, trứng sau khi nở thành cá con vẫn chưa thể tự kiếm ăn, chỉ có thể dựa vào thịt của mẹ để lớn.

    Cá mẹ nhịn đau đớn không hề kêu ca. Khi cá con lớn lên, cá mẹ chỉ còn lại một đống xương, đó là minh chứng đắt giá nhất cho tình mẹ vĩ đại trên thế giới này.

    Cá hồi chó là con cá tượng trưng cho tình mẹ

     

    Con cá thứ hai là cá lóc Tàu

    https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1_l%C3%B3c_Trung_Qu%E1%BB%91c

    Loài cá này sau khi sinh con sẽ bị mất đi khả năng nhìn, không thể kiếm mồi mà chỉ có thể nhịn đói.

    Khi trứng nở thành hàng ngàn con cá con, đàn cá con không nỡ nhìn mẹ chết nên từng con, từng con một chút động bơi vào miệng mẹ để giúp mẹ đỡ đói.

    Cá mẹ sống lại, lượng cá con còn tồn tại chẳng đáng là bao, chỉ còn chưa đến 1/10, số còn lại vì mẹ mà hy sinh tấm thân non nớt của mình.

    Cá lóc tàu là con cá tượng trưng cho sự hiếu thảo của người làm con.  Nhiều người trong chúng ta sẽ thấy ngậm ngùi

     

    Con cá thứ ba là cá hồi

    https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1_h%E1%BB%93i

    Mỗi năm cứ đến mùa sinh sản, cá hồi lại tính trăm phương ngàn kế để từ đại dương rộng lớn trở về dòng sông trong đất liền.

    Bởi lẽ loài cá này không sinh nở ở các vùng biển nước mặn mà di cư bơi về dòng suối ngọt, nơi chúng được sinh ra để tiếp tục đẻ trứng.

    Cuộc hành trình di cư thật sự vất vả và gian lao khi chúng phải bơi ngược dòng chảy của tự nhiên để trở về quê hương, trên đường trở về phải đối mặt với bao hiểm nguy thách thức, nào là vượt thác, nào là lo bị gấu xám ăn thịt…

    Những con cá không vượt được thác phần lớn sẽ rơi vào bụng gấu. Những con vượt thác thành công cũng sức cùng lực kiệt, vừa phải tiếp tục bơi vừa phải đề phòng loài ó cá kiếm mồi.

    Chỉ có một số ít những con cá may mắn vượt qua mọi khó khăn và sự bủa vây để trở về quê hương, hoàn thành việc quan trọng nhất đời mình, đó là tìm con đực, giao hợp, đẻ trứng và cuối cùng là chết một cách yên bình ở chính nơi mình sinh ra.

    Và khi mùa xuân đến, đàn cá con lại trôi theo dòng nước ra biển, bắt đầu hành trình cuộc đời mình.

    Cá hồi là loài cá tượng trưng cho tình yêu quê hương xứ sở

     

    Lời bình

    Chúng ta hãy thường xuyên nghĩ rằng, trên đời này có ít nhất 3 con cá khiến chúng ta phải cảm động.

    ** Con cá thứ nhất là cha mẹ, người đã cho chúng ta sinh mệnh, luôn dõi theo mọi bước chân ta đi, không trách cứ oán giận, sẵn sàng hy sinh tất cả cho con cái mà không hề đòi hỏi bất cứ điều gì.

    ** Con cá thứ hai là con cái, từ khi oa oa cất tiếng khóc chào đời, con cái đã hoàn toàn tin cậy và ở bên cha mẹ cho đến già.

    ------------------------------------------

     

     

     

VĂN HÓA VÀ GIA ĐÌNH - NƯỚC MỶ DANG SỐNG NHẤT

 

  •  
    Hung Dao
     
    Fri, May 22 at 12:58 PM
     
    Subject: VAN HOA :6 điều giải thích vì sao nước Mỹ là quốc gia đáng sống nhất thế giới
     

    6 điều giải thích vì sao nước Mỹ là quốc gia đáng sống nhất thế giới

    Hải Sơn
     
    6 điều giải thích vì sao nước Mỹ là quốc gia đáng sống nhất thế giới
     

    Thẩm Quần, tác giả cuốn “Nước Mỹ cũng hoang đường” có nói mấy câu thế này: “Trong xã hội này, bất kể có xảy ra chuyện gì, bạn cũng rất khó cảm nhận được hoàn cảnh bế tắc không lối thoát. Bạn không bị buộc phải đi kiện cáo khiếu nại khắp nơi, (người Mỹ không hiểu “khiếu nại” là gì), không bị buộc phải phạm tội, mà luôn luôn có con đường đang chờ đợi bạn”. Chẳng phải đó chính là mẫu hình của một xã hội lý tưởng sao? Khi người dân quả thực không còn mối lo sợ sinh tồn nữa thì họ mới có khả năng truy cầu hạnh phúc chân chính. 

    Tại sao nước Mỹ có thể xây dựng được một xã hội kiểu như thế này? Người Mỹ thực sự không có áp lực sinh tồn, không có mối lo đằng sau sao? Họ có thể thực sự truy cầu hạnh phúc chân chính sao? Hãy cùng xem qua những điểm dưới đây:

    1. Tiêu dùng 

    Nếu mua 1 đôi giày, đi được 2 tuần và cảm thấy không hợp với chân, bạn có thể đến của hàng trả lại. Nhân viên bán hàng sẽ đưa ra cho bạn 3 sự lựa chọn: Một là đổi đôi mới, hai là dùng số tiền đó mua một sản phẩm khác, ba là trả hàng, nhận lại tiền. Cơ chế này rõ ràng phải được xây dựng trên một nền tảng văn minh nhất định.

    Khi trình độ ứng xử văn minh và ý thức của người ta không đạt tới được một mức độ nhất định thì không xứng đáng được hưởng cơ chế đó. Để duy trì bất kỳ chế độ xã hội tốt đẹp nào thì điều cốt yếu chính là dựa vào tự giác chứ không phải pháp luật.

    2. Quyền lực và trách nhiệm 

    Nếu bị đánh ở nơi công cộng, hung thủ lại trốn thoát biệt tăm, bạn có thể yêu cầu chính phủ bồi thường. Sao có thể xảy ra chuyện đó? Rõ ràng chuyện xảy ra chẳng liên quan gì đến chính phủ cả. Nhưng các luật sư Mỹ sẽ giải thích cho chúng ta rằng: “Chính phủ phải chịu trách nhiệm bởi vì có tội phạm làm hại bạn. Bạn bị thương phải đi khám bệnh, bị tổn thất về tinh thần và thể chất không đi làm được. Tất cả những điều này chính phủ phải chịu trách nhiệm”.

    Nhiều người nước ngoài có thể thấy rằng đó là một suy nghĩ ngược đời. Lỗi chẳng phải ở chính phủ. Chẳng phải chính phủ vẫn luôn trấn áp, bài trừ tội phạm đó sao? Như vậy chẳng phải đã là quá đủ hay sao? Nhưng người Mỹ nghĩ khác. Họ truy cứu trách nhiệm của chính phủ ở một tầng sâu hơn. Công dân không được bảo vệ tốt, kẻ phạm tội lại trốn thoát, đó là lỗi ở chính phủ.

    Có một nhà văn Trung Quốc ở Mỹ vì xích mích mà ra tay đánh người ta, tự cho là mình có lý. Anh ta sẵn sàng chấp nhận chịu phạt để đánh người nhưng không thể ngờ rằng một cú đấm của mình lại nghiêm trọng đến vậy. Anh phải mất một số tiền rất lớn thuê luật sư mới có thể đạt được thỏa thuận bồi thường với người bị hại, còn bị phạt tù 1 ngày, 100 giờ lao động công ích tại địa phương và 2000 đô la.

    Anh ta bao biện rằng: “Việc đánh người tôi thừa nhận nhưng tôi muốn xác nhận là tôi đánh người ta là việc quang minh chính đại, là có lý, nói cách khác là người ta đáng bị đánh”.

    Luật sư cho anh biết: “Anh hoàn toàn không hiểu pháp luật Mỹ. Người ta có đáng bị đánh hay không thì lại là chuyện khác, không liên quan đến vụ án này. Quan tòa vụ kiện này chỉ muốn biết anh có đánh người hay không thôi. Nếu người ta nợ tiền anh hoặc lừa đảo anh, làm cho anh bị tổn thương về thân thể, tinh thần, thì anh có thể khởi kiện người ta. Đó lại là vụ một kiện khác”.

    3. Quyền lợi của trẻ em và người già

    Một bà mẹ bận rộn việc nhà, nhất thời sơ suất chẳng may làm con ngã xuống bể bơi và đứa bé qua đời. Đúng lúc đang đau đớn khôn nguôi thì bà mẹ nọ nhận được trát từ toà án vì tội “lơ là chức trách”, không làm hết trách nhiệm của người giám hộ. Bà sẽ phải đối mặt với một bản án hình sự.

    Nhiều người có thể cho rằng việc này rõ ràng là không thấu tình đạt lý. Vừa mới chịu nỗi đau mất con, bà mẹ lại còn vì thế mà phải ngồi tù. Trên đời làm gì có chuyện hoang đường như vậy?

    Lý do của quan tòa rất đơn giản. Bà mẹ không làm hết chức trách nên một sinh mạng bị mất đi ngoài ý muốn. Đây là điều pháp luật không cho phép. Một khi bà mẹ này bị xử tù, tác dụng răn đe của pháp luật sẽ khiến hàng ngàn hàng vạn bà mẹ khác phải tận tâm làm hết trách nhiệm trong việc bảo vệ con cái.

    Người Mỹ quan niệm, “Khi bạn sinh ra một đứa con, trước tiên, đứa bé đó thuộc về chính nó. Nó có vô số quyền lợi ngay từ khi sinh ra, sống trong xã hội này. Bất kể nó có ý thức hay không, bất kể có lớn lên thành người hay không, thì xã hội này vẫn có tầng tầng lớp lớp luật pháp để bảo vệ nó”.

    Bảo vệ quyền lợi trẻ em, đảm bảo sức khỏe người già, quyền lợi của người yếu thế thực sự là công việc chủ yếu, là nhiệm vụ quan trọng của chính phủ Mỹ. Cha mẹ một người bạn của tôi sau khi làm thủ tục định cư vĩnh viễn ở Mỹ giờ đây được nhà nước thanh toán toàn bộ chi phí khám chữa bệnh, ngay cả thuốc men cũng được gửi tận nhà. Thậm chí lắp cặp kính lão, máy trợ thính cũng được chính phủ bỏ tiền ra mua cho họ. Hơn nữa họ còn có thể đến các trung tâm hoạt động người cao tuổi, được hưởng chế độ đãi ngộ và bảo vệ đặc biệt dành cho người già.

    Một hôm, sau khi kiểm tra chỗ ở của ông bà, người phụ trách trung tâm người cao tuổi đã yêu cầu bạn tôi cần phải cải tiến 3 chỗ. Bên giường các cụ phải lắp điện thoại có thể với tay đến được. Phòng ngủ phải có đèn ngủ thấp và bên bồn tắm phải có tay vịn an toàn bằng kim loại.

    Khi bạn tôi trả lời đã biết rồi, người phụ trách trung tâm nói: “Chỉ biết thôi không được, anh phải nói cho chúng tôi biết khi nào anh sửa lỗi xong. Tôi phải đến kiểm tra lại”. Có người cho đây là việc nhỏ nhưng trên đời thực không có việc nào lớn hơn so với việc nhỏ này. Đó chính là “coi công việc thực sự là công việc, coi con người thực sự là con người”.

    4. Phục vụ nhân dân

    Nhà báo là vua không ngôi. Ý nói nếu không có bài báo của các hãng truyền thông vạch trần cái xấu thì chính quyền lợi dụng chức quyền làm điều ám muội sẽ chuyên chế, tham nhũng. Nhưng nhiều chính quyền thường lấy việc chống tội phạm để yêu cầu bảo mật nên tha hồ lợi dụng chức quyền làm điều ám muội.

    Ở Mỹ, chỉ cần bỏ ra 10 đô la mua bộ thu radio vô tuyến, bạn có thể nhận được tất cả thông tin của cảnh sát.

    “Hả? Vậy thì cảnh sát chẳng còn bí mật gì nữa à?”, một người bạn mới đến Mỹ không tài nào hiểu được.

    “Họ cần bí mật gì cơ chứ? Họ phục vụ chúng ta”, có người trả lời.

    “Thế thì chẳng phải loạn sao?”.

    “Có gì mà loạn? Nếu công việc của cảnh sát chỉ riêng cảnh sát biết, người cũng đã bắt rồi, việc cũng đã xử lý xong rồi, lúc đó mới thông báo cho các nhà báo chúng ta thì thế mới là loạn. Lúc đó, ai biết việc đó là thật hay giả?”.

    Chỉ một câu đơn giản rõ ràng: “Họ phục vụ chúng ta” đã đánh tan tất cả những cái cớ lợi dụng chức quyền làm điều mờ ám của những người thực thi quyền lực. Trấn áp tội phạm, bảo vệ xã hội là trách nhiệm của chính quyền. Làm thế nào bắt tội phạm trước con mắt theo dõi của mọi người, làm thế nào ngăn chặn mở rộng quyền lực, phòng chống lợi dụng chức quyền làm điều ám muội là vấn đề kỹ thuật mà các cơ quan quyền lực chính phủ phải tự giải quyết. Chính phủ phục vụ nhân dân là vấn đề nguyên tắc.

    5. Sự quyết định của các tầng lớp dưới

    Nước Mỹ là xã hội được xây dựng theo hướng từ trên xuống. “Có sự ủng hộ của nhân dân thành thị, anh có thể làm lãnh đạo thành phố. Có sự ủng hộ của cử tri bang, anh mới được làm thống đốc bang hoặc nghị sỹ. Có sự ủng hộ của cử tri toàn quốc, anh mới có thể làm Tổng thống”. Đây là khác biệt lớn nhất giữa xã hội Mỹ và xã hội Trung Quốc. Cơ chế này của Mỹ làm cho người dân sống thẳng thắn mạnh mẽ. Thái độ của quan chức vì dân phục vụ cũng không cần phải học tập, giáo dục, bởi vì bản thân cử tri đã là sợi dây sinh mạng của quan chức.

    Điều đó có lúc làm người ta không thể tưởng tượng nổi. Thành phố Hillsborough, San Francisco không làm đèn đường, không mở cửa hàng, cửa hiệu. Việc này ngay cả thống đốc và Tổng thống cũng không thể can thiệp gì được. Cư dân ở thành phố này căn cứ vào đặc điểm địa lý đặc thù, nhu cầu cuộc sống của mình mà đã tự thông qua những điều ấy.

    Năm 2006, Schwarzenegger, thống đốc bang California không đồng ý đặc xá miễn tội tử hình cho người da đen Williams bất chấp sự thỉnh nguyện của các đoàn thể quần chúng, thậm chí là can thiệp của Tổng thống. Cuối cùng bản án vẫn được thực thi. Do đó, ở Mỹ, các cấp chính quyền chỉ chịu trách nhiệm với cử tri theo khung của hiến pháp. Thống đốc không có quyền miễn nhiệm thị trưởng. Ngay cả Tổng thống cũng không có quyền miễn nhiệm thống đốc.

    6. Tam quyền phân lập

    Mỹ là quốc gia có ba cấp lập pháp: quốc gia, bang, thành phố (địa hạt), mỗi cấp ban hành luật pháp, quyền và trách nhiệm riêng của mình. Pháp luật quốc gia lấy nhân quyền làm nguyên tắc, quản lý các phương châm đối nội đối ngoại, các chính sách lớn. Luật pháp bang lấy nhân tính làm cơ sở, xử lý các tranh chấp dân sự, hình sự. Luật pháp thành phố (địa hạt) tôn trọng tình hình thực tế dân tình, giữ gìn bản sắc truyền thống.

    Ba cấp lập pháp không phải quan hệ trên dưới trực thuộc, mà mỗi cấp phụ trách chức trách riêng của mình, cũng như cá dưới nước phân tầng rõ ràng, tầng trên, giữa, dưới, cũng có ba loại thức ăn khác nhau, không can thiệp lẫn nhau. Nếu bất chợt có tranh chấp xung đột, thì trái lại pháp luật cấp thấp hơn sẽ có tác dụng quyết định.

    Đạo lý này cũng không khó giải thích, càng là luật pháp thấp hơn một cấp thì càng gần với người dân, hợp với tình người. Mà pháp luật cấp cao do tính trừu tượng của nó đã mất đi tính khả thi. Theo chiều dọc thì ba cấp lập pháp, mỗi cấp nắm giữ chức phận của mình. Theo chiều ngang thì pháp luật bang, pháp luật thành phố (địa hạt) cũng có khác nhau.

    Đó là nguyên nhân vì sao nước Mỹ không có bộ giáo dục. Các luật hôn nhân, giao thông, thuế, dân sự, hình sự của các bang ít nhiều đều có sự khác nhau.

    Hệ thống ấy nếu vận hành ở một quốc gia khác có lẽ sẽ gây loạn không chừng. Nhưng người Mỹ ở tầm lớn thì khẳng định nhân quyền, ở tầm trung thì thừa nhận nhân tính, ở tầm thấp hơn thì tôn trọng nguyên tắc địa phương, đã đáp ứng được mối quan hệ trên mọi lĩnh vực, đã vận hành chế độ ba cấp lập pháp thành thục điêu luyện.

    Một nhà văn Trung Quốc sau khi đến Mỹ đã cảm khái nói: “Suốt 20 năm nay, càng đi sâu vào xã hội Mỹ, tôi không ngừng phát hiện thấy một sự thực rằng: thiết kế chế độ xã hội ở đây hoàn toàn là để giải quyết các loại vấn đề có thể xảy ra của nhân dân. Cũng có thể nói rằng, trong xã hội này, bất kể anh có xảy ra chuyện gì, rất khó mà cảm thấy mình lâm vào bước đường cùng, luôn luôn có con đường đang chờ đợi bạn”.

    Có lẽ điều đó chính là lý do giải thích vì sao bất kể là nhân tài hay kẻ bất tài, người khôn hay kẻ dại cũng đều muốn di cư sang Mỹ. Đây chính là quốc gia mà bạn không bao giờ bị cảm thấy rơi vào bước đường cùng.

    Hải Sơn biên dịch 

    HOA TỰ DO
    Văn diù cánh Phượng yên trăm họ
    Võ thét oai Hùm dẹp bốn phương