TÔI CÓ THỂ ĐƯƠNG ĐẦU VỚI NỖI SỢ NHƯ THẾ NÀO?

LỜI KHUYÊN TỪ THÁNH INHAXIÔ THÀNH LOYOLA

Sự khôn ngoan thánh thiện từ quá khứ đem lại chìa khoá để được bình an, thanh thản và có định hướng trong suốt những thời điểm khó khăn này.

Chúng ta sống trong những thời điểm lạ lùng. Các ca nhiễm Covid-19 cứ tăng, giảm, rồi sau đó lại tăng trở lại, tuỳ vào nơi bạn sống. Liệu chăng có nên sử dụng những biện pháp theo tiêu chuẩn phòng ngừa y tế đã từng trở thành một vấn đề chính trị. Việc con em của chúng ta có trở lại trường vào học kỳ tới này hay không vẫn còn là vấn đề bỏ ngỏ. Các công việc bị thay đổi, việc làm bị cắt bỏ và phải tạo mới…[…]

Tất cả chúng ta bị bủa vây bởi những cảnh báo về “các kẻ thù” vốn đe doạ lối sống, các giá trị của chúng ta và thế giới mà chúng ta sẽ để lại cho thế hệ sau. Thực vậy, thật khó để làm ngơ trước những tin tức cảnh báo, hoặc không tập trung vào điều gì khác, hay thật khó để giữ mình khỏi nỗi lo sợ càng ngày càng tăng.

Làm sao chúng ta có thể đối diện với thời điểm bất định này? Qua việc tái khám phá thánh Inhaxiô thành Loyola, tác giả của cuốn Linh Thao, dựa trên kinh nghiệm riêng của ngài về việc tìm kiếm thánh Ý Thiên Chúa trong cuộc đời của mình, Vị Sáng lập Dòng Tên đưa ra một vài mẩu lời khuyên mà thật ngạc nhiên là vẫn có thể áp dụng cho tới ngày nay trong khi ngài đã viết từ mấy trăm năm trước. Chúng ta có thể học từ ngài cách để có được sự thanh thản, với ý tưởng chính yếu này: Mỗi chúng ta có tự do để chọn cách chúng ta muốn sống những thách đố hàng ngày như thế nào, và tất cả chúng ta có thể vượt thắng nó ra sao.

1. Nương theo thực tại

Không dễ để có được thái độ đúng đắn nhằm thích ứng trong thời corona virus. Điều trước hết là phải chấp nhận thực tế rằng, chúng ta đang đi vào một “bình thường mới”, mặc dầu vẫn chưa rõ ràng những điều mà xem ra là lâu dài. Cụm từ của thánh Inhaxiô: “Tìm kiếm Thiên Chúa trong mọi sự”, có nghĩa là việc tìm kiếm sự an bình nội tâm và sau đó đón nhận các vấn đề như một tình trạng”bình thường” mới, cùng với tất cả những ảnh hưởng của nó. Điều này bắt đầu bằng việc chú tâm vào những lời khuyên của các bác sỹ và những nhà khoa học, thay đổi các hành vi của chúng ta nhằm bảo vệ chính mình cũng như người khác.

2. Chấp nhận nỗi sợ

Việc cảm thấy sợ hãi khi phải đối mặt với tình huống hiện tại cũng là bình thường. Với thánh Inhaxiô, chiến lược then chốt là không cho phép chính mình bị nó lấn át. Sợ hãi không phải là một nhà tham vấn tốt; nó nhanh chóng làm chúng ta tê liệt và không bao giờ đưa tới quyết định sáng suốt. Điều chúng ta cần làm là nhận ra nỗi sợ, sau đó vượt qua nó và hành động trong cách thức khôn ngoan nhất. Những nỗi sợ của chúng ta có thể có đủ căn cứ, lý do và những gì chúng ta sợ có thể trở thành sự thật, nhưng đời sống rất đỗi thường ngày của chúng ta được tạo nên để vượt qua những trở ngại. Cuộc sống không thể hệ ở việc né tránh mối hiểm nguy bằng mọi giá.

3. Nhận định cùng với Chúa

Từ ngữ “khủng hoảng” (crisis) đến từ ngôn ngữ Hy lạp Krisis(κρίσις), có nghĩa là cần phải làm một cuộc chọn lựa. Dĩ nhiên, cuộc sống là một loạt những tình huống đòi buộc chúng ta phải cân nhắc, thường là trong khi đối diện với điều bất định. Song với thánh Inhaxiô, sự bất định không phải là một vấn đề. Trái lại, nó là một cơ hội để lắng nghe Thánh Ý của Thiên Chúa, ngay cả khi nó không phải là những gì chúng ta thông thường chọn.

Đôi khi, thánh Inhaxiô thành Loyola sử dụng cách diễn đạt “agree contra,” tức là, “làm ngược lại” hay đi ngược lại với những gì người ta sẽ làm một cách bột phát. Phân định có nghĩa là tìm lời khuyên, hy sinh thời gian bản thân, kiên nhẫn và trên hết là duy trì sự nối kết với Thiên Chúa để lắng nghe Người.

4. Tập trung vào những gì chúng ta có thể làm cách thiết thực

Thánh Inhaxiô rất rõ ràng: điều cốt yếu là chỉ tập trung vào những gì chúng ta có thể làm vào một thời điểm nhất định. Vượt ra khỏi việc đóng mình trong những lo lắng sợ hãi, cuộc khủng hoảng cho phép chúng ta nắm lấy cơ hội nhằm thực hiện những điều được hướng dẫn để làm theo cách thức tốt nhất mà chúng ta có thể. Cuộc khủng hoảng cũng là thời điểm để đánh thức tất cả những tài năng không hoạt động trong chúng ta và làm cho chúng sinh hoa kết quả.

Để làm điều này, thánh Inhaxiô khuyên chúng ta dành một khoảng thời gian cuối ngày để nhớ lại tất cả các biến có xảy ra trong 24 giờ qua và để xác định những điều mà có tính tích cực và sáng tạo. Đây là cách thức tốt hơn cả để vun đắp một kho tàng – kho tàng những hành động tốt lành của chúng ta – và để tiếp tục sống theo chiều hướng này.

5. Đặt mình trước sự hiện diện của Thiên Chúa

Cầu nguyện là một con đường nối kết với Thiên Chúa. Đây là một trò chuyện tâm tình giữa hai người bạn vốn chạm tới ý nghĩa của cuộc đời chúng ta. Với thánh Inhaxiô, bí quyết là chúng ta nên hiện diện trọn vẹn con người của mình trước Ngài với tất cả những âu lo, mọi yếu đuối và hết thảy những nỗi sợ hãi… điều này có nghĩa là từ khước mọi sự kiểm soát.

Thật khó để bước đi và xin trợ giúp trong một xã hội đương đại khi mà lối sống mang tính cá nhân và đơn độc đang ngày một tăng. Tuy nhiên, thời điểm bất định này là một cơ hội để hiểu rằng, tất cả chúng ta đều ở trong tiến trình tìm kiếm một cộng đồng đích thực, nơi mà có sự bỏ mình và đón tiếp những người khác là đều chính yếu.

6. Tiến bộ từng bước một

Thánh Inhaxiô đề nghị rằng, chúng ta cần giữ ánh nhìn tập trung vào con đường của mình, từng bước một, quyết tâm cải thiện. Trong những thời điểm khủng hoảng, có nguy cơ xảy ra là thay vì hướng lối nhìn về điều nào là quan trọng thì đôi mắt chúng ta lại hướng ra khỏi những mục tiêu của mình và chú tâm vào những nỗi sợ hãi, xáo động và trở ngại. Nhưng để thực sự tiến về phía trước, bây giờ và mai sau, chúng ta cần giữ một đời sống cân bằng và chú tâm tới sự lành mạnh thể xác cũng như tinh thần.

Một cách cụ thể, điều này có nghĩa là việc đảm bảo thực phẩm tốt, tập thể dục, các hoạt động xen kẽ, sống nối kết với người khác và đừng cô lập chính mình… Sẽ ra sao nếu thời bất định này là một cơ hội cho chúng ta để thực hiện khởi đầu mới và theo những cách thế tốt hơn?

7. Cải thiện những điểm yếu của chúng ta

Cuộc khủng hoảng về sức khoẻ và kinh tế vừa qua đang gây nên nỗi lo sợ về sự mất kiểm soát, vốn có thể đưa tới hành vi hoảng loạn. Một quy tắc của thánh Inhaxiô trong việc đối phó với tình huống này là cần cải thiện những điểm yếu và chống lại chúng. Điều này sẽ giúp củng cố sự tự tin và nhờ đó, kiểm soát những yếu đuối của mình. Các kỹ thuật Tâm lý có thể hữu dụng trong việc giải quyết chúng, và dĩ nhiên, một giờ cầu nguyện tập trung vào điểm này hẳn giúp ích rất nhiều nhờ ân sủng của Thiên Chúa.

8. Tiếp tục tìm kiếm ánh sáng

Làm sao chúng ta có thể tự mình được hướng dẫn nhờ ánh sáng khi chúng ta bị thúc đẩy bởi những ý nghĩ tiêu cực? thánh Inhaxiô khuyên chúng ta giữ trong tâm trí mình những năng động của Thập giá. Chính trong những khoảnh khắc của đêm đen và chịu bỏ rơi mà Thiên Chúa hành động theo cách thức mạnh mẽ nhất. Ánh sáng và niềm vui của Sự Phục Sinh luôn theo sau đêm đen và nỗi đau của Thập giá. Theo cách này, cuộc khủng hoảng mở ra những cơ hội mới để chú ý tới những người khác, bày tỏ tình liên đới hơn và để giao tiếp với những người lân cận, đặc biệt là người già hoặc người dễ bị tổn thương hay giúp để dành thời gian nhiều hơn cho gia đình riêng của mình.

Tác giả: Marzena Devoud